Bezsenność i zaburzenia snu po odstawieniu leków psychotropowych

# Bezsenność i zaburzenia snu po odstawieniu leków psychotropowych

***Lead***:
Bezsenność i zaburzenia snu po odstawieniu leków psychotropowych to problem, z którym mierzy się wiele osób. Nagłe przerwanie terapii lub nawet stopniowe zmniejszanie dawek może wywołać reakcję organizmu, przypominającą efekt odbicia. Dlaczego tak się dzieje? Jak sobie z tym radzić? I czy można uniknąć tych przykrych dolegliwości?

## Dlaczego sen się buntuje?

Leki psychotropowe – zwłaszcza benzodiazepiny, SSRI czy neuroleptyki – często wpływają na neuroprzekaźniki odpowiedzialne za regulację snu. Gdy organizm przyzwyczai się do ich działania, nagłe odstawienie może wywołać chaos.

– **GABA i serotonina** – wiele leków nasennych i przeciwlękowych działa na receptory GABA, które wyciszają mózg. Po odstawieniu układ nerwowy może stać się nadmiernie pobudzony.
– **Efekt odbicia** – organizm „domaga się” dawki, do której był przyzwyczajony, co prowadzi do nasilenia bezsenności, a nawet koszmarów sennych.

*„Pamiętam pacjenta, który po latach brania leków nasennych postanowił je odstawić z dnia na dzień. Przez tydzień nie zmrużył oka, a gdy w końcu zasnął, budził się co godzinę z uczuciem paniki”* – opowiada psychiatra z Warszawy.

## Jak długo trwają zaburzenia snu po odstawieniu?

To zależy od wielu czynników: rodzaju leku, czasu jego przyjmowania, a nawet indywidualnej wrażliwości. Statystyki pokazują, że:

– U **30-50% osób** odstawiających benzodiazepiny bezsenność utrzymuje się przez 2-4 tygodnie.
– W przypadku leków przeciwdepresyjnych (np. SSRI) problem może trwać dłużej – nawet **3-6 miesięcy**, choć zwykle stopniowo słabnie.

Niektóre osoby doświadczają też tzw. **„falowego” przebiegu objawów** – dni względnego spokoju przeplatają się z okresami nasilonej bezsenności.

## Czy można złagodzić te objawy?

Tak, ale wymaga to cierpliwości i często wsparcia specjalisty. Oto kilka sprawdzonych metod:

### 1. Stopniowe odstawianie, nie nagłe
Lepiej zmniejszać dawkę o **10-25% co 1-2 tygodnie** niż rzucać leki z dnia na dzień. To daje układowi nerwowemu czas na adaptację.

### 2. Wsparcie naturalnymi metodami
– **Melatonina** (0,5-5 mg przed snem) – pomaga uregulować rytm dobowy.
– **Zioła** (kozłek lekarski, melisa) – działają łagodnie uspokajająco.
– **Techniki relaksacyjne** – trening autogenny, mindfulness.

### 3. Higiena snu – to nie tylko modne hasło
– Unikaj niebieskiego światła przed snem (telefon, laptop).
– Kolację zjedz **2-3 godziny przed położeniem się**.
– Temperatura w sypialni nie powinna przekraczać **19-21°C**.

## A co z lekami nasennymi? Czy można je stosować?

To pułapka. Sięganie po kolejne tabletki nasenne (zwłaszcza te z grupy Z-drugs, jak zolpidem) może prowadzić do błędnego koła. Lepszym rozwiązaniem jest:

– **Krótkotrwała terapia poznawczo-behawioralna (CBT-I)** – skuteczna u **70-80% pacjentów** z przewlekłą bezsennością.
– **Konsultacja z psychiatrą** – czasem konieczne jest włączenie leku o łagodniejszym profilu (np. trazodon).

## Podsumowanie: Co robić, gdy sen nie wraca?

Bezsenność po odstawieniu leków psychotropowych to wyzwanie, ale nie wyrok. Kluczowe są: stopniowe odchodzenie od farmakoterapii, dbanie o higienę snu i – w razie potrzeby – wsparcie specjalisty.

**A Ty?** Mierzyłeś się z podobnymi problemami? Jak sobie poradziłeś? Podziel się doświadczeniem w komentarzu – może Twój sposób pomoże komuś innemu! 😉